Alevilikte Aile Kavramı
Alevilikteki aile anlayışında Hz. Muhammed ile Hz. Hatice’nin ve Hz. Ali ile Hz. Fatma’nın evlilikleri örnek alınarak aile olmanın ilk temelleri atılır. Alevlikte tek eşlilik esas alınarak aile kurulur. Bir kız ile bir erkek evlenmek için anlaştıktan sonra erkek tarafı kız ailesine giderek Alevi inanç ve geleneklerine göre Allah’ın emriyle kızı ailesinde ister ve kız tarafıyla rızalık ile anlaşma sağlandıktan sonra nikâhları yapılır. Alevi inancında resmi nikâh esas alınır ayrıca Dede duası ile eşler arasında hazır bulunan insanların şahitliği ile Kur’an ayetleri okunarak ve dualar ile aile olmaya ilk adım atılır.
Aile kuracak olan çiftler bundan sonra sadece kendileri için değil bundan sonra doğacak çocuklarına, her iki tarafın ailesine etrafında bulunan toplumun inanç ve geleneklerine göre hayatlarına yön vermesi gerekmektedir. Alevi İslam inancında Anneye, Babaya, ailenin diğer büyüklerine ayrıca komşu hakkına büyük saygı ve hizmet esastır.
Anne baba ve çocuklardan oluşan, yakın akrabalar vasıtasıyla da daha geniş bir alana uzanan aile, toplumun bütün katmanlarına etkili olan temel bir ünitedir. Onun en önemli rolü ise, neslin devamını ve iyi yetiştirilmesini sağlamaktır. Ancak ailenin bu faaliyetini sürdürebilmesi, onun düzenli ve uyumlu olmasına bağlıdır. Böyle bir aile, duygusal, sosyal, ekonomik ve ahlaki şartlar yerine getirilerek kurulabilir. Sadakat, samimi sevgi, şuurlu itaat ve güzel ahlak gibi yüksek değerler üzerine kurulmuş aileler, Alevi toplumunun en büyük güvencesidir.
Aile, toplumsallaşmada da önemli rol oynar. İnsanlar arasındaki akrabalık bağlarını geliştiren, bu bağlar, büyük ölçüde sosyal ve ekonomik dayanışma, karşılıklı destek haline dönüştüren kurum ailedir. Yine, nesillerin Alevi değerlerle tanışmasına, sosyal değişimlerin sağlıklı ve istikrarlı biçimde oluşmasına katkıda bulunan kurumların başında aile gelir. Zaten bir kurumun varlığı, onun etkinliği ile ölçülür. Etkinliğini yitirmiş kurumlar, bir bakıma yok gibidir.
Alevi İslam inancının ana kurallarından olan Eline, Beline, Diline, Aşına, İşine, Eşine sahip olma ilkeleri ile aile bu temeller üzerine bina edilerek yetişecek çocukların iyi bir insan olma vasıflarına sahip olarak ailesine, toplumuna ve ülkesine yararlı olacaktır.
Alevi İslam inancında tek eşlilik esas alınarak kadına büyük önem verilmiştir.
Alevilerde kadın erkek ayrımcılığı yapılmaz. Alevi meclisinde kadın erkek yoktur.İnsan vardır.Can vardır."Can" ifadesi sadece kadın veya erkek için kullanılmaz. Her iki cins için ortak olarak kullanılan bir deyimdir.
Ailede, toplumda, dinsel hayatta kadın erkek ayrımı yapılmaz. Kadın ve erkek toplumun her alanında eşittir. Örneğin, evde anne ve babalar çocukları arasındaki kız erkek ayrımı yapmazlar. Mirasta kadın ve erkek eşit paya sahiptir. Evlilikte kadın ve erkek hakları eşittir.Erkek,toplumu ikna etmeden eşinden boşanırsa, haksız sayılır ve erkek "yol düşkünü" kabul edilir. Erkek haklı nedenler olmadıkça eşini boşayamaz. Dinsel olarak bakıldığında da; Dede toplumda saygın bir yere sahiptir. Aynı saygınlık dedenin eşi için de gösterilir. Ona da "ana" denir.
Alevi ve Bektaşilerde kadınlar Cemlere, nasip alma törenlerine katılırlar. Muhabbet toplantıları ve diğer dinsel törenlere erkeklerle eşit koşullarda katılırlar. Alevi Cemlerine kadın ve erkek birlikte katılır. Orada kadın erkek ayrımı yapılmaz. Herkes "can"dır.Cem ibadetindeki hizmetlerde ve dönülen semaha kadın ve erkek birlikte kalkar. Semah birlikte dönülür.
Aile içindeki birey sevgi, saygı ve ahlak ilkelerini devam ettirdiği sürece kendisine, ailesine, toplumuna ve ülkesine iyi bir insan olacaktır.